Hoe kiest u de juiste pomp?

U weet dat u een verdringerpomp nodig heeft; maar welk type verdringerpomp is het meest geschikt voor uw proces? De keuze voor het meest geschikte type verdringerpomp hangt vooral af van twee factoren: de eigenschappen van de vloeistof en uw proceseisen. In dit artikel lichten we beide factoren toe.

1. Eigenschappen van de vloeistof

Vaste bestandsdelen
Niet alle verdringerpompen zijn geschikt voor het verplaatsen van vaste en/of  harde bestanddelen. Denk bijvoorbeeld aan tandwielpompen. De tanden grijpen zodanig op het elkaar  in,  dat  ruimte voor  vaste bestanddelen ontbreekt. In een excentrische wormpomp echter blijft in de stator altijd ruimte bestaan waardoor vaste bestanddelen moeiteloos kunnen worden verpompt. Bij pompen die op grond van hun constructie wél  geschikt zijn  voor vaste bestanddelen, bepaalt de kogeldoorlaat de maximale diameter van deze bestanddelen.

Abrasieve media
Als roterende delen in een pomp elkaar raken en een relatief korte afdichtingslijn hebben, zullen abrasieve (schurende) media ter plaatse van contactvlak aanleiding  geven tot een overmatige slijtage. Veel hangt af van de materiaalparing van de onderlinge verdringerelementen, de lengte en vorm van de afdichtingslijn  en  de  interne speling. De materiaalkeuze is daarbij van groot belang; geharde metalen en veerkrachtige, slijtvaste rubbers zullen veel minder snel slijten dan zachte materiaalparingen.

Kwetsbare media
Sommige vloeistoffen hebben een structuur die gevoelig is voor de afschuifkrachten (shear) die bij het verpompen optreden. Zo kan slagroom als gevolg van shear onherstelbaar beschadigen. In dergelijke gevallen is het essentieel om te kiezen voor een pompprincipe dat zich kenmerkt door een geringe interne snelheid en een zo vloeiend mogelijke doorstroming. Te  denken valt aan exentrische discpompen, lobbenpompen en excentrische wormpompen. Deze pompen beperken de excentrische verplaatsing, waardoor de snelheid van het medium tussen de pompdelen laag blijft. Ze zijn onder andere geschikt voor het verpompen van crèmes en dispersies.

2. Uw proceseisen

Hygiëne
Vanuit het proces kunnen strenge hygiënische eisen aan de pomp worden gesteld. Vaak moet een pomp daarbij aan constructienormen voldoen, bijvoorbeeld die welke zijn vastgelegd door EHEDG. Zo mogen zich in de pomp geen ‘dode hoeken’ bevinden; dit zijn zones waar het medium kan stilstaan. Het risico van bacteriegroei  wordt  hierdoor tot een minimum beperkt.

De pomp kan dan ook zonder demontage worden  gereinigd  of  gesteriliseerd. Voor CIP (cleaning in place) en SIP (sterilisation in place) gelden voorts eisen ten aanzien van de materialen waaruit de pomp is vervaardigd.  De toegepaste materialen moeten immers bestand zijn tegen de reinigingsmiddelen (hete stoom, zuren en/of logen). Belangrijke normen voor het materiaalgebruik zijn QHD en 3A. Pompdelen die in contact komen met het medium moeten zijn vervaardigd uit materialen die niet schadelijk zijn voor de gezondheid en geen reukof smaakstoffen afgeven. Om die reden wordt vaak gekozen voor roestvrijstaal, afhankelijk van het werkingsprincipe nog in combinatie met gecertificeerde elastomeren. Ook gelden eisen voor de oppervlakteruwheid van de toegepaste materialen. 

Pulsatievrij
Om een pulsatievrije vloeistofstroom te realiseren, dient de ene kamerinhoud van de pomp de andere naadloos op te volgen. Op deze wijze ontstaat een continue, gelijkmatige stroom. Dit is het geval bij onder andere worm- en excentrische discpompen. Een slangenpomp daarentegen heeft minimaal twee pulsaties per omwenteling. Ter plaatse van de ‘schoenen’ van de slangenpomp kan zich namelijk geen vloeistof bevinden. Als pulsaties voor het proces een probleem vormen, terwijl men toch van de specifieke voordelen van een slangenpomp (of een membraanpomp) wil profiteren, kan een pulsatiedemper uitkomst bieden. De pieken in de opbrengst worden dan afgetopt om tijdens de ‘lege’ periodes te worden ingezet.

Lekvrij
Of een pomp lekvrij functioneert, hangt meestal af van de asafdichting. Per pomptype staan hiervoor diverse oplossingen ter beschikking. Bij  stopbuspakkingen en mechanical seals is altijd sprake van enige lekkage, hoewel de lekkage bij mechanical seals vrijwel nihil is. Dient de pomp volledig lekvrij te zijn, dan moet worden gekozen voor een asafdichtingsloze pomp, bijvoorbeeld een magneetgedreven pomp. Daarnaast zijn er pompen waarbij asafdichtingen niet aan de orde zijn, zoals slangenpompen, membraanpompen  en  excentrische discpompen met balgconstructie.

Dosering
Voor een nauwkeurige dosering moet  de  pomp  per  omwenteling of persslag steeds dezelfde, reproduceerbare hoeveelheid medium verplaatsen. Bovendien moet de capaciteit van de pomp ook in de tijd constant blijven,  ondanks slijtage. De getolereerde afwijking  bepaalt in grote mate het te kiezen pomp principe. Als de afwijking niet meer mag bedragen dan 1%, is men meestal aangewezen op  (zuiger) membraantechnologie. Als een (iets) grotere afwijking is toegestaan, zijn veel andere principes bruikbaar, bijvoorbeeld die van de schottenpomp.  Een schottenpomp is  een voorbeeld van een verdringerpomp die tijdens zijn gehele standtijd een constante capaciteit heeft. De schotten in de pomp zijn namelijk zelfstellend; naarmate ze slijten, schuiven ze verder naar buiten. Tandwielen rondselpompen vertonen daarentegen wel een afnemende capaciteit bij slijtage.

Bovengenoemde factoren kunnen u helpen de juiste verdringerpomp voor uw proces te vinden. Echter heeft elk proces zijn eigen specifieke eisen, wat op pompgebied soms de nodige uitdagingen kan brengen. Wij adviseren u graag in het selecteren van een pomp voor uw applicatie, neemt u daarvoor contact op met onze ervaren pompspecialisten.